- W Boga - wierze. Natomiast nie bardzo wierzę w to, co ludzie mówią o Bogu.
MARIA PAWLIKOWSKA - JASNORZEWSKA
Życiorys - polska poetka i dramatopisarka dwudziestolecia międzywojennego, zwana pierwszą damą Skamandra, formalnie nie należała to tej grypy.. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska - urodziła się 24 listopada 1891 roku w Krakowie. Jej ojcem był Wojciech, a dziadkiem – Juliusz Kossak. Siostrą Marii była pisarka satyryczna Magdalena Samozwaniec, autorka znanej parodii Trędowatej pt. Na ustach grzechu. Powieść z życia wyższych sfer towarzyskich (1922) oraz książki o sławnej siostrze – Zalotnica niebieska (1973, wyd. pośmiertne). Odebrała staranną edukację domową, samodzielnie studiowała przyrodoznawstwo, filozofię i literaturę. Przez pewien czas uczęszczała jako wolna słuchaczka na krakowską ASP. Obracała się w kręgach tzw. high life’u, wśród jej znajomych byli między innymi Morstinowie, Pawlikowscy, przyjaźniła się także z Witkacym, z którym wspólnie napisała komedię Koniec świata (niestety nie dotrwała do naszych czasów). Jej pierwszym mężem był oficer austriacki, Władysław Bzowski, z którym rozwiodła się, by poślubić Jana Pawlikowskiego, syna jednego z pierwszych polskich taterników, a trzecim – oficer lotnictwa, Jerzy Stefan Jasnorzewski. Z uwagi na koligacje rodzinne, Maria wiele podróżowała. Była między innymi we Włoszech, w Rumunii, Turcji i Afryce. We wrześniu 1939 roku wraz z trzecim mężem opuściła Polskę i przebywała najpierw we Francji, a potem w Anglii. Cierpiała na nieuleczalną chorobę, na skutek której ostatnie miesiące życia spędziła w szpitalu. Zmarła na raka 9 lipca 1945 r. w Manchesterze. Debiutowała poetycko tomem Niebieskie migdały w 1922 roku. Do wybuchu wojny wydała dwanaście kolejnych tomików, spośród których najbardziej znane są Różowa magia (1924) oraz Pocałunki (1926). Oprócz twórczości poetyckiej w jej dorobku znajdują się także dramaty, m.in. Mrówki (wyst. 1936), Baba-Dziwo (wyst. 1938), z których tylko kilka ukazało się na scenie, a także proza poetycka – Szkicownik poetycki (1939) .
Twórczość:
· Maria Pawlikowska –Jasnorzewska - stworzyła specyficzny wzorzec „poezji kobiecej”.
· jest pierwszą kobietą odważnie traktującą erotyzm i zmysłowość.
· burzliwe życie osobiste wywarło duży wpływ na twórczość Pawlikowskiej. Jako kobieta była też obiektem męskich westchnień, przez całe życie skrywając pod „pancernym” gorsetem garb i skrzywienie kręgosłupa”.
· Maria Pawlikowska-Jasnorzewska uważała, że życie nie ma żadnej wartości gdy nie ma w nim miłości.
· w tomiku „Pocałunki” poetka ukazała się jako znawczyni kobiecej natury.
· przedstawione przez nią kreacje kobiet są najczęściej nieszczęśliwymi, przeżywającymi dramaty życiowe osobami. Czekają bowiem na swojego wymarzonego mężczyznę lub zostają zranione przez ukochanego.
· w niektórych wierszach przedstawiona kreacje kobiety- romantyczki, dla której miłość jej najwyższą wartością. Jest ona już doświadczona przez los, zraniona i porzucona.
· postacie kobiece u Pawlikowskiej są przedstawione za pomocą dosyć prostego słownictwa, dzięki czemu poetka zachowuje w pewien sposób dystans do swojej twórczości.
· portret kobiety jest tu bardzo czytelny, gdyż wszystkie te wiersze odnoszą się do młodej, zranionej osoby poszukującej szczęścia, dla której miłość jest najważniejszą wartością życia.
· poetka podkreśliła wrażenia emocjonalne swoich bohaterek i w pewien sposób zmusiła czytelnika do przeżywania treści jej utworów.
· Poezja intymna, wiersze – miniatury obrazujące świat przeżyć kobiety, jej uczucia, walkę o szczęście, zbiór drobiazgów, jaki ją otacza.
Okresy twórczości
1) 1922-27 – od debiutu do tomu Wachlarz
o ekstatyczny zachwyt życiem
o intensywność przeżyć miłosnych
o sensualny opis przedmiotów, barw, stanów uczuciowych
o niekiedy żart, zabawa
o dążenie do poetyckiej kondensacji
2) 1928-39 – od publikacji tomów Cisza leśna oraz Paryż do wydania tomu prozy poetyckiej Szkicownik poetycki
o najbogatsze dokonania poetki
o irracjonalizm
o refleksja nad przemijaniem, śmiercią, życiową klęską
o czasem tematyka jawnie publicystyczna
o długie utwory narracyjne
o poetyka niedokończenia, fragmentu, szkicu
3) 1939-45 – okres emigracyjny, zakończony śmiercią poetki
o poetyckie analizowanie klęski wojennej
Cechy twórczości
· codzienny konkret
· kolokwialny język
· nowy typ autokreacji poetyckiej
o bohaterka – nowoczesna kobieta, jawnie i w sposób naturalnie pozbawiony patosu i afektacji, pełen niezrównanego wdzięku i pewnej kokieterii, manifestująca swą miłość
o realizm psychologiczny
o bohaterka żyje w świecie zwykłych realiów, ale tak przedstawionych,
że współtworzą one – na równych prawach z motywami egzotyki – jeden z bardziej uroczych światów wyobraźni, jakie znaleźć można
w literaturze tego okresu
· poezja wykazująca związki z innymi sztukami (impresjonizm, secesja, formizm, malarstwo japońskie, abstrakcjonizm)
· dążenie do depatetyzacji i uczuciowej dyskrecji
· kategoria zaskoczenia – celne pointy
· żartobliwość = życzliwe ośmieszanie świata i pewnych jego wartości
o żart rozbraja, unieszkodliwia to, co straszne, niebezpieczne
o flirt z losem, istnieniem
· poezja ewoluowała od formy zamkniętej ku formie otwartej, od rygorów
i wirtuozerii ku „niezauważalności”, swobodzie i ascezie formalnej
Cechy poezji
typu skamandryckiego
Cechy poezji odmienne od poezji skamandrytów
W późniejszej twórczości – zbliżenie do Awangardy
· prozaizacja i kolokwializacja języka poetyckiego
· dążenie do odpatetyzowania poetyckich konwencji
· kreacja nowego bohatera lirycznego – zwykłego, „normalnego”, „szarego człowieka”
· konkretność
· sensualizm
· idealizacja świata
· nie ma atmosfery nudy, przesytu, rezygnacji
· świat bohaterki lirycznej pełen jest napięć i intensywności
· odmienny charakter egzotyki
· antysentymentalizm
· złagodniał rewolucjonizm
· poszerzenie tematyki
· poszerzenie zakresu metaforyki (metafory przybosiowskie)
Dzieła:
· 1922 Niebieskie migdały
o groteska balladowa (jak u Leśmiana)
o neorokokowy konceptyzm
o utwory eksperymentatorskie
· 1924 Różowa magia
o prozaizacja języka
o ucodziennienie realiów
o demokratyzacja ja lirycznego
o stylizacja
o poetyka wdzięku
o sensualistyczno-wizualny charakter tej poezji
o częste odwołania do malarstwa
o tematyka kulturowa i egzotyczna
o wiele utworów żartobliwych
· 1926 Pocałunki
o zmiana tonacji
o motyw „niekochanej”
o głównie 4-wersowe „miniaturki”
o zaskakujące pointy, mistrzostwo pointy
o przejawy skamandryckiego klasycyzmu, ale też zbliżenia do poezji awangardowej
o maksimum wyrazu przy minimum zużycia słowa
· 1927 dancing. karnet balowy
o mały temat → doznaje nobilitacji
o „przekład” muzyki jazzowej na poetyckie słowo
o coraz częściej – obsesja przemijania, starzenia się, śmierci
· 1927 Wachlarz. Zbiór poezyj dawnych i nowych
o zwiastuny zainteresowania spirytyzmem
· 1928 Cisza leśna
o ciemna tonacja (lęk, fascynacja Naturą)
o irracjonalizm
· 1928, 1929 Paryż
o tematyka wróżbiarska i spirytystyczna
· 1930 Profil białej damy
o tematyka wróżbiarska i spirytystyczna
o motyw nieśmiertelności
o motyw paligenezy
o zwrot ku magii
o temat – Natura
§ częste personifikacje
§ dialog z Naturą
· nienawiść – a podziw
o motyw niechęci do prokreacji
...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plslaveofficial.keep.pl