- W Boga - wierze. Natomiast nie bardzo wierzę w to, co ludzie mówią o Bogu.

JADWIGA KOWALIKOWA Po maturze, przed maturą [w:] Narodziny nauczyciela polonisty,

Głos w sprawie nowej matury.

Poniżej główne myśli artykułu:

1. Temat „nowej matury” jako główny i autonomiczny przedmiot rozważań, jak i punkt wyjścia do ogólnej refleksji nad współczesną edukacją.

2. Matura dawniej: ważne wydarzenie w życiu uczniów, zamykała istotny etap edukacji, dawała prawo do miana inteligenta, dawała prestiż, wysoki status społeczny. Świadectwo dojrzałości pełniło rolę dyplomu kwalifikującego posiadacza do zajmowania większości stanowisk o charakterze urzędniczym, otwierało drogę do studiów.

3. Matura dziś: wraz z upowszechnieniem edukacji straciła na swoim znaczeniu, przestała być przywilejem, wyróżnieniem, zmniejszyła się jej ranga. Obecnie potrzeba dodatkowych kwalifikacji, by być człowiekiem wykształconym, by zdobyć dobrą pracę. Straciła swoją ważność w kwestii kolejnych szczebli edukacji, o możliwości studiowania decydują egzaminy wstępne na wyższych uczelniach (o starej maturze).

4. Stara a nowa matura: STARA: zdawana we własnej szkole, przed własnymi nauczycielami; składała się z dwóch części (pisemnej i ustnej); trwała bardzo długo, ponieważ rozwinięcie treściowo pojemnych tematów wymagało wielu godzin; była świętem całej szkoły, w którym uczestniczyli nie tylko uczniowie, ale nauczyciele, rodzice, pracownicy obsługi, którzy  starali się aby egzamin przebiegał w miłej i przyjemnej atmosferze (maskotki na stolikach, kanapki, itp.); nad przebiegiem całości czuwała przyjaźnie usposobiona komisja. NOWA: obca, milcząca komisja, zamiast maskotek i kanapek wielki zegar, odmierzający czas, zamiast tematów wypracowań wieloskładnikowe zestawy zadań egzaminacyjnych, zabroniono pytań i komentarzy (a przy starej maturze były dozwolone??) ; bardzo długo trzeba czekać na wyniki, poprawiającym przytrafiają się rozmaite pomyłki; zmiana kolejności etapów: najpierw egzamin ustny, potem pisemny.

5. Reforma - 3 pytania: Dlaczego? Czy warto było? Co zrobić, by było lepiej?

Dlaczego?

– przed maturzystami stoją nowe wyzwania, z którymi muszą się zmierzyć, szkoła powinna ich do tego przygotować

- uczeń musi wynieść ze szkoły takie kompetencje, które umożliwią mu samodzielną kontynuację edukacji

- potrzeba przystosowania matury do możliwości uczniów średnio zdolnych (wiąże się to z upowszechnieniem edukacji)

- konieczność reformy matury w związku ze zmianami ustrojowymi w systemie edukacji (trójstopniowość: szkoła podstawowa, gimnazjum, szkoła średnia)

Czy warto było? Pani Kowalikowa odpowiada: Było warto, bo:

- można przekonać się o tym, czy opinie zewnętrznych oceniających są bardziej miarodajne niż oceny nauczycieli „ własnych”, pracujących w tej samej szkole

- można poszerzyć lub zmodyfikować kryteria punktacji w obu częściach egzaminu

- usprawnia to organizację matury

Co zrobić, by było lepiej?

- przy egzaminie pisemnym: zmiana treści w obrębie kształcenia literackiego i językowego, koncentracja na takich sprawnościach, by maturzyści czuli się przygotowani do czekających ich zadań, potrzeba doskonalenia wiedzy o swoistości dzieła literackiego oraz umiejętności jego interpretacji, przygotowanie do ujmowania dzieła z perspektywy teorii literatury i po-etyki wraz z niezbędnymi terminami, rozwijanie umiejętności orientowania się w różnych porządkach artystycznych

- przy egzaminie ustnym: główne zastrzeżenie kieruje pani Kowalikowa do przygotowania prezentacji, zamiary nowej matury nie powiodły się. Przygotowanie prezentacji miało wymagać od ucznia wykazania się kompetencją badacza i erudycją, miało uczyć go właściwego wykorzystywania źródeł informacji, oceny ich wartości, zajmowania własnego stanowiska wobec cudzych poglądów, itp. Pierwotnie planowano, że w całym procesie przygotowania prezentacji będzie uczestniczył nauczyciel polonista, który miał udzielać indywidualnych konsultacji, ale zabrakło na to pieniędzy i w efekcie uczeń został zdany na własne siły. Stąd wg p. Kowalikowej pokusa, by korzystać z gotowych materiałów w Inter-necie lub zlecać napisanie pracy innym osobom. Nauczyciel został wyłączony z procesu przygotowania pracy. Ocenie podlega efekt końcowy, a powinno się też brać pod uwagę cały przebieg pisania.

- prezentacja wymaga od uczniów pewnych sprawności charakterystycznych do celów wypowiedzi ustnej; w ramach edukacji polonistycznej należy wobec tego uwzględnić takie obszary, jak: teoria komunikacji, pragmalingwistyka, retoryka; należy poświęcić czas takim zagadnieniom, jak: skuteczność komunikatu i  jej wykładniki, sposoby wyrażania intencji, funkcje wypowiedzi, perswazja i jej środki

Czyli podsumowując było warto ale jeszcze wciąż czas na zmiany.