[ Pobierz całość w formacie PDF ]
1
PRZYKŁADOWY ZESTAW ĆWICZEŃ ANALIZY I SYNTEZY
SŁUCHOWEJ, SŁUCHU FONEMATYCZNEGO,
SPOSTRZEGAWCZOŚCI I PAMIĘCI SŁUCHOWEJ
Przygotowała:
mgr Jadwiga Tylenda – pedagog terapeuta.
Odbiorcy:
pedagodzy, terapeuci, nauczyciele prowadzący zajęcia
korekcyjno – kompensacyjne.
Ćwiczenia te mają na celu usprawnienie percepcji słuchowej: koncentracji na
bodźcach słuchowych, umiejętności różnicowania dźwięków i ich lokalizacji w czasie i
w przestrzeni, analizy i syntezy słuchowej, prawidłowej artykulacji, pamięci słuchowej
oraz koordynacji słuchowo – wzrokowej i słuchowo – ruchowej. Ćwiczenia dotyczące
tych umiejętności powinny być prowadzone w formie zabawowej i nie trwać zbyt
długo, ponieważ są bardzo męczące dla dzieci z zaburzeniami analizatora
słuchowego. W ćwiczeniach należy uwzględnić przede wszystkim rozwijanie tych
umiejętności, które są najsłabiej opanowane.
W początkowym okresie ćwiczenia słuchowe mogą bazować na różnych
odgłosach otaczającego świata i dźwiękach muzyki / ćwiczenia wrażliwości
słuchowej i ćwiczenia rytmiczne/. Następnie przechodzimy do ćwiczeń korekcyjnych,
opierających się na dźwiękach mowy ludzkiej / ćwiczenia słuchu fonematycznego i
fonetycznego, analizy i syntezy słuchowej/. Mają one podstawowe znaczenie w
przygotowaniu dzieci do nauki czytania i pisania.
Słuch fonematyczny
/ zdolność
różnicowania dźwięków / oraz
słuch fonetyczny
/ umiejętność identyfikacji i
wymawiania poszczególnych dźwięków/ składają się na słuch mowny. Dojrzałość
słuchu mownego oraz procesów analizy i syntezy słuchowej wyrazów decyduje o tym
czy dziecko będzie mogło osiągnąć powodzenie w nauce czytania i pisania.
ĆWICZENIA NA MATERIALE BEZLITEROWYM
1. Rozpoznawanie dźwięków i szmerów.
Są to ćwiczenia przygotowawcze, w których zadaniem dzieci jest odpoznawanie
zasłyszanych dźwięków. Dzieci siedzą przed parawanem, na którym prowadzący
wykonuje różnorakie manipulacje, takie jak:
•
uderzanie i pocieranie o siebie różnorodnych materiałów twardych
/drewno, szkło, metal /,
•
przelewanie cieczy z naczynia do naczynia,
•
przesypywanieróżnych materiałów sypkich / groch, ryż, piasek, kamienie /,
•
zgniatanieróżnych gatunków papieru,
2
•
eksponowanie dźwięków charakterystycznych dla różnych pojazdów
mechanicznych / odtwarzanych z taśmy magnetofonowej/ : samochód,
pociąg, motor, karetka pogotowia, straż pożarna itp.,
•
eksponowanie głosów zwierząt / nagranie z taśmy magnetofonowej/: pies,
kot, krowa kura, gęś, koń, świnia,
•
rozpoznawanie dźwięków różnych instrumentów: bębenek, pianino,
skrzypce, gitara, cymbałki itp.,
•
rozpoznawanie tonów: cichych, głośnych, wysokich , niskich / gra na
pianinie/,
•
zabawa w rozpoznawanie dźwięków: co upadło?, co przyjechało ?, czym
uderzono?.
2. Odtwarzanie przez dzieci słyszanego rytmu:
a)
prowadzący uderza plastykowym młotkiem o stół. Dziecko obserwuje ruchy
młotka. Następnie utrudniamy ćwiczenie: dziecko stoi tyłem do prowadzącego.
Odtworzenie może odbywać się przy pomocy skoków obunóż, na jednej
nodze, przysiadów, kroków, wyklaskiwania itp.,
b)
odtwarzanie przez dzieci rytmu przy pomocy wystukiwania młotkiem,
patyczkiem o bębenek, cymbałki, triangiel,
c)
odtwarzanie przez dzieci wysłuchanego rytmu przy pomocy obrazków,
kwiatków, kołek itp.
3. Odtwarzanie struktur dźwiękowych na podstawie układów
przestrzennych:
a)
przed dzieckiem rozkładamy kilkanaście klocków grupując je kolejno w
rożne układy przestrzenne / układamy blisko siebie po dwa, po trzy, po cztery
klocki, oddzielając poszczególne ugrupowania klocków większymi przerwami /.
Zadanie dziecka polega na dźwiękowym odtworzeniu tych układów
przestrzennych poprzez ich wystukiwanie pałeczką o blat stołu lub przez
uderzenia pałeczką w bębenek. Liczbie klocków powinna odpowiadać
odpowiednia liczba stuknięć. Odległości między klockami natomiast dziecko
odtwarza za pomocą dwóch rodzajów przerw między stuknięciami: przerwy
długiej i krótkiej,
b)
prowadzący wystukuje pałeczką odpowiedni układ dźwięków polecając
dziecku odtworzyć eksponowane ugrupowania dźwięków za pomocą klocków,
kółek, kwadracików, guzików na liczydle / dziecko powinno odtworzyć liczbę
stuknięć w poszczególnych ich ugrupowaniach/,
c)
zabawy ze śpiewem, klaskaniem lub wygrywaniem rytmu melodii na
instrumentach perkusyjnych.
d)
zapisywanie przez dzieci wysłuchanego rytmu przy pomocy kresek lub
kropek. Początkowo dzieci rysują kreski w toku wysłuchiwania rytmu, później
wykonują zapis po wysłuchaniu wystukanego rytmu.
3
ĆWICZENIA NA MATERIALE LITEROWYM
1.Wyodrębnianie zdań w mowie, słów w zdaniach, zgłosek w słowach:
a)
dziecko słucha wypowiedzi nauczyciela w postaci zdań prostych na temat
obrazka o ubogiej treści, np. To kotek. On pije mleko. Dziecko ma narysować
tyle kresek, ile jest zdań. Pierwsze zdanie kreską czerwoną, drugie niebieską.
Pokazujemy kreskę czerwoną dziecko mówi: To kotek, niebieską – On pije
mleko. Zwiększamy ilość zdań.
b)
Układanie zdań przez dziecko na podstawie ilości patyczków / patyczki
oznaczają słowa/. Prowadzący zajęcia poleca powiedzieć zdanie z tylu słów,
ile jest patyczków:
II To Ola
III Tam stoi Tomek
IIII Cela ma małego brata
c)
tworzenie zdań ze słów podanych przez prowadzącego. Ćwiczenie
utrudniamy podając słowa w innej kolejności niż w zdaniu, np. sklep- idzie –
do – Gosia. Dzieci mają dokonać pewnych przestawień i stworzyć zdanie
sensowne.
d)
Zabawa w dopowiadanie brakującego słowa w zdaniu, np. Gruszka jest żółta,
a wiśnia ......; Pomarańcza jest okrągła, a banan .......,
e)
Dokończenie słów – prowadzący podaje dziecku obrazek i wypowiada
pierwszą część słowa, którego desygnat jest na obrazku. Dziecko dopełnia
drugą sylabę, np. pił - ka, pa - jac, tor – ba. Wprowadzamy następnie wyrazy
wielosylabowe. Dokańczanie słów można połączyć z rzucaniem piłką; dziecko
odbiera piłkę ( łapie) i wypowiada kończąc odpowiednie słowo.
2. Wyodrębnianie sylab w słowach:
a) zabawa w poszukiwanie przedmiotów, których nazwa zaczyna się od -„
sza
”,
np. szafa, szalik,
b) wybieranie obrazków w nazwach których jest zgłoska „
ro
”, np. rower, krowa,
wrona, korona.
c) zabawa w imiona – prowadzący wiesza na tablicy obrazek lub przedmiot. Do
tablicy podchodzą dzieci, których imiona zaczynają się na tę samą zgłoskę,
np. obrazek – marchew,
d) zabawa w sklep- dziecko kupuje w sklepie przedmioty, których nazwa
zaczyna się od np.
„ bu
” – bu - ty, bu - dzik, bu – rak. Po wykonaniu zadania
następuje wyklaskiwanie sylab w tych słowach i liczenie sylab.
e) wygłaszanie słów rozpoczynających się na daną sylabę, np.
„ma
” – ma- ma,
ma – larz, ma – lutka. Chodzi o to, aby dziecko wymieniało nie tylko
rzeczowniki, ale czasowniki i przymiotniki.
f) wygłaszanie słów kończących się na daną zgłoskę, np. „
ki
” : wor – ki, san – ki,
zabaw – ki.
4
4. Dzielenie wyrazów na sylaby z jednoczesnym stukaniem w rytm
wypowiadanych sylab.
a)
prowadzący rozkłada zestaw obrazków / w których liczba wyrazów jedno, dwu i
wielosylabowych jest równa/. Dziecko nazywa obrazki i następnie dzieli je na
sylaby, liczy je i wystukuje palcem lub ołówkiem,
b)
zgaduj – zgadula sylabowa. Dziecko otrzymuje koperty, na których są
narysowane kropeczki. W każdej kopercie są obrazki. Ćwiczący poleca wyjać
obrazki z poszczególnych kopert i sprawdzić, czy obrazek został umieszczony w
odpowiedniej kopercie /np. nazwa jednosylabowa w kopercie z jedną kropką,
dwusylabowa z dwiema itp./ Po sprawdzeniu wszystkich kopert dziecko otrzymuje
inne obrazki, które musi umieścić w odpowiedniej kopercie.
5. Sztafeta sylabowa.
W tym ćwiczeniu dziecko wyodrębnia sylaby z wyrazów o różnej liczbie zgłosek /
obrazki przedstawiające przedmioty o nazwach 1 – 2 – i wielosylabowych/.
Polega na tym , że każdą kolejną sylabę wyrazu wypowiada już inne dziecko
podając obrazek przedstawiający przedmiot, którego nazwa odpowiada
dzielonemu na sylaby wyrazowi.
6. Tworzenie wyrazów z sylab.
a)
składanki sylabowe . Do tego rodzaju ćwiczeń służy specjalnie przygotowana
pomoc dydaktyczna, którą może zrobić reedukator lub dziecko. Na kartce bloku
umocowane są kartki z sylabami. Dziecko zginając kolejno kartki powinno
odczytywać powstałe z sylab wyrazy. Gdy dziecko potrafi dobrze czytać wyrazy
dwusylabowe wprowadza się składanki, z których tworzy się wyrazy
wielosylabowe.
b)
inną odmianą tego ćwiczenia jest książeczka sylabowa. Dziecko kartkując
kolejne kartki książeczki odczytuje wyrazy. Ćwiczenie polega na podstawieniu
sylab początkowych do stałej sylaby końcowej. Sylaby początkowe są wpisane
na kartkach książeczki.
Oto one:
da –
mu –
no –
pa – - ry
to –
wo –
cza -
c)
inną wersją tego ćwiczenia jest tworzenie wyrazów z sylab za pomocą suwaka
prostego lub zegarowego. Ćwiczenie polega na podstawieniu sylab końcowych
do stałej sylaby początkowej, np. ka - sa, ra, wa , py.
7. Układanie zdań z sylab.
Kropką oznaczamy ostatnią sylabę, początek – dużą literą.
5
ca, ta sto stoi Na le ( Na stole stoi taca.)
Ksią na le fie, żka ży sza ( książka leży na szafie.)
Świe słoń Dzi ce. Ci siaj.
8. Rozwiązywanie różnych rebusów sylabowych ,np.
te -
lew
- izor,
kot
-
wica, t –
rak
- ktor. Wiele przykładów rebusów sylabowych o różnym stopniu
trudności zamieszczają pisemka dziecięce, z których nauczyciel powinien korzystać.
9. Wybieranie i segregowanie przedmiotów oraz obrazków na podstawie
dźwiękowych właściwości ich nazw:
a) wyszukiwanie w sali przedmiotów rozpoczynających się na głoskę „o”, „a”,
np. „okno, album.
b) Segregowanie obrazków: rozkladamy obrazki z dwu grup ( s – sz ), ( sz –
cz ), ( t – d) , ( k –g ), a dziecko ma je ułożyć w dwu szeregach.
Przykłady wyrazów:
s- sałata, samolot, słoń , sanki
sz - szafa, szal, szyny, sznurek,
c) domino obrazkowe – układanie obrazków tak, aby ostatnia głoska stanowiła
początek nazwy następnego obrazka, np. kogut – traktor – radio – orzeł –
łańcuch.
10. Rozpoznawanie podanej głoski i określenie miejsca położenia danej głoski (
b, d, t, d , g, h, w, z, s, dz, c, ).
Zadaniem dziecka jest rozpoznać w wyrazie podaną głoskę i określić , w jakim
miejscu się ona znajduje – na początku , na końcu, wewnątrz wyrazu. Zestaw
obrazków.
11. Tworzenie wyrazów z podanych głosek i ich zamiana:
a) Zabawa „ kto powie ostatni”. Prowadzący mówi dziecku, że ma wyszukać słowa
na daną głoskę, np. l, d, n, f, w. Ten wygrywa zabawę, kto powie ostatni ( lalka,
lotnik, lotnisko, lustro.)
b) Zamiana słów: prowadzący ćwiczenia wypowiada słowa, a dziecko ma
zamienić ostatnią lub pierwszą głoskę tak, aby powstało nowe słowo:
- groch - zamień ch na sz - grosz
- sen - zamień n na r - ser
- nos - zamień s na c - noc
c) układanie wyrazów. Na tablicy wiszą trzy obrazki, dziecko ma z pierwszych
głosek nazw kolejnych obrazków ułożyć słowo, np.
ryba, auto, koza = rak
sklep, osa, krowa = sok
młotek, armata, koło = mak
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

slaveofficial.keep.pl