- W Boga - wierze. Natomiast nie bardzo wierzę w to, co ludzie mówią o Bogu.

Józef Ignacy Kraszewski

             Wielki nieznajomy

                 Tom

             Całość w tomach

        Zakład Wydawnictw i Nagrań

        Polskiego Związku Niewidomych

              Warszawa 1989

        Tłoczono w nakładzie 20 egz.

        pismem punktowym dla niewidomych

        w Drukarni PZN,

        Warszawa, ul. Konwiktorska 9

        Pap. kart. 140 g kl. III_Bą1

        Całość nakładu 100 egz.

        Przedruk z

        "Wydawnictwa Literackiego",

        Kraków 1988

          Pisała J, Szopa

          Korekty dokonały

        J. Andrzejewska

        i D. Jagiełło

         Słowniczek zwrotów i wyrazów

        obcych

           a giorno (wł.) - jak w dzień

        (rzęsiste oświetlenie)

           ~a l'anglaise (fr.) - po angielsku

        (tzn. wymknąć się bez pożegnania)

           ~a la guerre comme ~a la guerre

        (fr.) - należy stosować się do

        okoliczności (dosł.: na wojnie jak na

        wojnie)

           andiamo (wł.) - idziemy

           a priori (łac.) - z góry,

        uprzedzając fakty

           ~a une distance respectueuse (fr.)

        - w przyzwoitym oddaleniu, z daleka,

        na dystans

           absenteizm (łac.) - stała lub

        dłuższa nieobecność na stanowisku

           absorbcja (łac.) - wchłanianie,

        pochłanianie

           accidente (wł.) (...) eine

        malizi~ose Geschichte (niem.) -

        wypadek (...) złośliwa historia

           Achenbach - Andreas Achenbach

        (1815_#1910), niemiecki malarz, autor

        realistycznych pejzaży, głównie

        marynistycznych

           ad hoc (łac.) - doraźnie, bez

        specjalnego przygotowania

           Angelico, Fra, właśc.: Guido di

        Pietro, zwany Fra Giovanni da Fiesole

        (1387_#1455), malarz przełomu gotyku i

        renesansu ze szkoły florenckiej.

        Malował często subtelne postaci

        aniołów i sceny  zwiastowania Marii

        Panny

           aplomb (fr.) - pewność siebie,

        tupet, tutaj prawdop. pomyłka. Chodzi o

        aplauz, uznanie, pochwały

           Apr~es nous le d~eluge! (fr.) -

        Wszystko jedno, co będzie potem!

        (dosł.: Po nas choćby potop!). Słowa

        przypisywane Ludwikowi XV

           Ars magna (łac.) - sztuka wielka

           Ary Scheffer (1795_#1858) -

        holenderski malarz i grafik działający

        we Francji, wzięty portrecista i autor

        scen historyczno_rodzajowych, związany

        z sentymentalizmem i romantyzmem

           atrybucje (łac.) - istotna

        właściwość, zakres władzy

           avec la soci~et~e (fr.) - z

        towarzystwem

           bien vu, bien entendu (fr.) -

        wszystko jasne, zrozumiałe (dosł.:

        dobrze zobaczone, usłyszane)

           bin fertig (niem.) - jestem gotów

           bitte (niem.) - proszę

           bon an mal an (fr.) - średnio,

        przeciętnie (dosł.: dobry rok, zły

        rok)

           bursa - tu: giełda

           c'est dit (fr.) - postanowione

           c'est un marchand tailleur (fr.) -

        to jest krawiec prowadzący dom mody

           C'est un nom de guerre (fr.) - To

        przybrane nazwisko, przydomek

           c'~etait un Espagnol, ma foi (fr.)

        - to był Hiszpan, słowo daję

           Calame Aleksander (1810_#1864) -

        malarz i grafik szwajcarski, głównie

        pejzażysta, autor

        nastrojowo_romantycznych krajobrazów

        alpejskich

           castel (łac.) - zamek, twierdza

           cela n'est pas s~erieux (fr.) - to

        niepoważne, tego nie należy brać serio

           Cela vous est d~u (fr.) - To się

        wam należy

           ce que femme veut, Dieu le veut

        (fr.) - czego chce kobieta, tego i Bóg

        chce

           chic (fr.) - szykownie, elegancko

           circonstances aggravantes (...)

        att~enuantes (fr.) - okoliczności

        obciążające (...) łagodzące

           das ist ein ~offentliches Geheimnis

        (niem.) - to jest publiczną tajemnicą

           de bonne soci~et~e (fr.) -

        (pochodzącego) z dobrego towarzystwa

           de domo (łac.) - z domu

           Decamps - Alexandre Decamps

        (1803_#1860), francuski malarz i grafik

        okresu romantyzmu, autor scen

        rodzajowych i pejzaży

           delegacja - tu: członkowie

        zgromadzenia złożonego z

        przedstawicieli parlamentu

        austriackiego i węgierskiego,

        sprawującego kontrolę nad

        zagadnieniami wspólnymi dla obu części

        składowych dawnej monarchii

        austro_węgierskiej. W skład delegacji

        wchodzili również posłowie polscy

           demoiselle de compagnie (fr.) -

        panna do towarzystwa

           di bona fortuna (wł.) - tutaj:

        niebieski ptak, łowca posagów

           dienstman (niem.) - posługacz

           Dii minores (łac.) - przybliżone

        brzmienie przysłowia łacińskiego: dii

        minorum gentium, bogowie niżsi

           docteur en droit (fr.) - doktor

        praw

           Duńczewski Stanisław Józef

        (1701_#1767) - heraldyk, autor m.in.

        "Herbarza wielu domów Korony Polskiej"

        i "W. Ks. Litewskiego" (1757)

           ein ~offentliches Geheimnis (niem.)

        - publiczna tajemnica

           ekskomunika (łac.) - kościelna

        klątwa, wyłączenie z grona wiernych

           elekty (łac.) - barany należące do

        rasy poprawnej

           emablują z sobą (właśc.: emablować

        kogoś) - tu: utrzymują towarzyskie

        stosunki, bawią się rozmową itd.

           emetykowa (gr.) - wywołująca

        wymioty

           en manches de chemise (fr.) - bez

        marynarki

           en parfaite connaissance de cause

        (...) (fr.) - w tej sprawie

        doskonałych informacji o rzeczy (...)

           entre nous soit dit (fr.) - mówiąc

        między nami

           entreprener (fr.) - przedsiębiorca

           ~erarda piano - pianino znanej,

        istniejącej do dziś firmy francuskiej

        założonej w Paryżu ok. r. 1780 przez

        S~ebastiena ~erarda, kontynuowanej

        przez bratanka, Pierre ~erarda

           erlauben Sie mal, das ist

        beleidigend f~ur mich (niem.) - pardon

        (fr.) - Scusa signore (wł.) - za

        pozwoleniem, to jest dla mnie

        obraźliwe - przepraszam - proszę pana

           Evero (wł.) - Zaiste, naprawdę

           facjendarz (wł.) - handlowiec,

        kupiec (wg ówczesnej terminologii

        "spekulant")

           Faun herkulański - przypuszczalnie

        tzw. Faun z Pompei, rzeźba z brązu,

        wykopalisko pompejańskie,

        przedstawiająca pijanego satyra,

        przechowywana w Museo Nazionale w

        Neapolu

           finanzialrat właśc.: finanzrat

        (niem.) - radca skarbowy

           force majeuse, właśc.: force

        majeure (fr.) - siła wyższa

           garniturowa (torba) - wyprodukowana

        z tego samego materiału, co wierzchnie

        okrycie, stanowiąca z nim komplet

           geheimrat (niem.) - tajny radca

        (wysoki stopień w dawnej hierarchii

        urzędniczej w Niemczech)

           goddam (ang.) - przeklęty,

        cholerny, sakramencki

           grandioso (wł.) - wspaniała,

        okazała

           gratia status (łac.) - łaska

        wrodzona

           great atraction (ang.) - wielka

        atrakcja, wielki powab

           Haimweh, właśc.: Heimweh (niem.) -

        tęsknota za krajem, nostalgia

           hat niemals verloren (niem.) -

        nigdy nie przegrał

           Herein, entrez, favorisca - "Proszę

        wejść" w języku niemieckim, francuskim

        i włoskim

           hic mulier (łac.) - kobieta

        energiczna, bezwzględna (dosł.: "ten"

        kobieta)

           high life (ang.) - wytworne

        towarzystwo, elita towarzyska

           homo novus (łac.) - tutaj:

        przybysz; ktoś spoza towarzystwa

        (dosł.: człowiek nowy)

           horreur (fr.) - okropność, zgroza

           Human Jean Georges (1780_#1842) -

        francuski polityk, przemysłowiec i

        finansista z okresu Restauracji,

        później monarchii króla Ludwika Filipa,

        wieloletni minister finansów

           Humboldt Wilhelm (1767_#1835) -

        niemiecki filozof i humanista, twórca

        systemu lingwistyczno_filozoficznego,

        lub Alexander Humboldt (1769_#1859),

        brat poprzedniego, podróżnik, geograf

        i przyrodnik

           humory - tu: płynne składniki

        organizmu ludzkiego, których obecność

        i ilość miała, wg przestarzałych

        mniemań, powodować dobre lub złe

        samopoczucie

           Il est des notres (fr.) - Pochodzi

        z naszego kręgu (dosł.: jest z

        naszych)

           Il est diablement bontonn~e! (fr.)

        - On jest diablo dobrze wychowany

        (bonto~nn~e - wyraz sztuczny od: bon

        ton, zasady towarzyskie)

           in quo nati sumus (łac.) - gdzieśmy

        się urodzili

           indygatorka właśc.: indagatorka

        (łac.) - tu: osoba wścibska,

        zarzucająca pytaniami (indagator -

        sędzia śledczy)

           Ipse dixisti (łac.) - Sam

        powiedziałeś

           ipsissima verba (łac.) - własne

        (jego) słowa

           Ist richtig, właśc.: Es ist richtig

        (niem.) - Słusznie, racja

           izba parów - Izba Lordów w Anglii

           Jawohl (niem.) - Tak jest

           jej Bohu! (ukr.) - na Boga!

           je ne suis pas b~eguille (właśc.:

        b~egeule - fr.) - nie jestem

        skromnisią

          Kapica Milewski Ignacy (1740_#1817)

        - heraldyk. Jego notaty wydał Z.

        Gloger jako "Herbarz" (...)

           Klara Wieck - utalentowana

        pianistka niemiecka doby romantycznej,

        córka znanego pianisty Friedricha

        Wiecka i żona kompozytora Roberta

        Schumanna

           konfesata (łac.) - wyznanie,

        wyspowiadanie się

           konsyderacje (łac.) - poważanie,

        szacunek, względy

           krople laurowe - niegdyś używany

        środek przeciw podrażnieniu nerwowemu

        (produkt z liści laurowiśni lub z

        gorzkich migdałów)

           lagry (niem.) - osad w winie na

        dnie flaszki lub beczki

           laudanum (łac.) - środek

        uspokajający, przeciwbólowy z opium

          Lessing Karl Friedrich (1808_#1880)

        - niemiecki malarz, autor obrazów o

        treści historycznej oraz pejzaży

        romantycznych, później realistycznych

           Madonna Rafaela - Nie wiadomo, o

        który spośród kilku wersji

        "Madonny" włoskiego malarza i

        architekta renesansu, Rafaela

        Santi (1483_#1520), chodzi

        (Madonna Sykstyńska, Madonna

        della Sedia, Madonna del

        Granduca? itd.). We wszystkich

       podobiznach "Madonny" Rafael

        starał się o stworzenie

        idealnego typu postaci kobiecej

           Mais c'est ~a en perdre la t~ete!

        (fr.) - Ależ od tego można stracić

        głowę!

          Mais c.est ~a en perdre la

        t~ete! (fr.) - Ależ od tego

        można stracić głowę!

           Mais c'est du dernier ridicule

        (fr.) - Ależ to ostateczna śmieszność

           Mais je suis de bonne composition

        (fr.) - Lecz ze mną łatwo dojść do

        ładu

           malimończyk, marymontczyk - panicz

        delikacik (z marymonckiej mąki)

...