[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Janusz MULAWA
Dariusz SROKA
Instytut Badań Kompetencji
Wałbrzych
OD STANDARDÓW WYMAGAŃ
DO STANDARDÓW OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW
KLAS TRZECICH SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
Wszystko to czego wymagamy dzisiaj od uczniów szkół różnych szczebli, to czego
mamy ich nauczyć, co chcemy, aby osiągnęli jest efektem konsensusu ludzi dorosłych.
Jako wynik konsultacji i uzgodnień społecznych stanowi on swoistą wypadkową myśle-
nia polskiego społeczeństwa na danym etapie cywilizacyjnego rozwoju.
Choć pogląd na program kształcenia podlega zmianom ze względu na koniunkturę
polityczną, poziom życia, rozwój wiedzy i technologii, to przez jakiś czas stanowi
powszechnie obowiązującą normę, czyli standard wymagań. Na straży tego standardu
stoi nauczyciel. Po drugiej stronie jest uczeń, który powinien sprostać stawianym
mu wymaganiom. Ale na poziom osiągnięć ucznia ma wpływ wiele czynników m.in.:
– sam uczeń, jego predyspozycje, zdolność, motywacje, zainteresowania,
– rodzina ucznia, jej dobrostan, kultura, wykształcenie,
– środowisko lokalne, w którym uczeń żyje, jego perspektywy rozwoju,
rynek pracy, dostęp do dóbr kultury,
– szkoła, jej wyposażenie, atmosfera, liczność,
– nauczyciel, jego komunikatywność, przygotowanie metodyczne i pedagogiczne.
Wszystkie te czynniki działają niezależnie, są „niesterowalne” i niezmienne
w pewnym odstępie czasu. Ich łączne działanie wywołuje różne skutki w poziomie
osiągnięć uczniów. Badania empiryczne prowadzone na dużych grupach, pozwalają
określić ich potencjalne możliwości, a powtarzalność wyników – społeczną normę
czyli standard osiągnięć na danym poziomie kształcenia.
W maju 2001 roku uczniowie klas III w ponad 1000 szkół podstawowych w Polsce
rozwiązywali zadania testu kompetencji pod nazwą „Trzecioteścik”. Trzyczęściowy test,
który składał się z 75 pytań w zdecydowanej większości otwartych (krótkiej
odpowiedzi, luki) badał poziom kompetencji uczniów w zakresie:
253
Janusz Mulawa, Dariusz Sroka
– znajomości i rozumienia pojęć,
– czytania ze zrozumieniem,
– logicznego myślenia,
– dokonywania obliczeń,
– stosowania wiedzy w praktyce.
Równocześnie, poszczególne grupy zadań, sprawdzały, czy uczeń potrafi:
1. odpowiadać na pytania związane z wysłuchanym tekstem,
2. korzystać z kalendarza,
3. rozróżniać informacje zawarte w mapach,
4. odczytać wskazania zegara,
5. wykonać obliczenia przy robieniu zakupów,
6. dobierać i oszacować jednostki miary, długości, wagi, pojemności, czasu,
7. zapisywać liczby,
8. wyróżniać elementy otaczającej przyrody,
9. rozróżniać figury geometryczne,
10. analizować tekst komunikatu,
11. zachować w zdaniu odpowiednią liczbę, rodzaj, czas,
12. napisać i zaadresować kartkę pocztową.
Przed przystąpieniem do rozwiązywania zadań uczniowie przedstawiali się. Każdy
uczeń oprócz imienia i wieku miał napisać co lubi, a czego nie lubi. Oto co pisali
(zachowano oryginalną pisownię uczniów).
Lubię:
„zwierzont, gry planszowe”, „się pawic
i uczyc i kciałbym się toprze uczyć”,
„zwieżeta i rużne kwiaty”, „najbardziej
króliki i machiny rolnicze”, „jezdzic
na roweże po gurkach”, „wyjeszczać na
wakacje do mojej cioci”, „końe bo bard-
zo lubię na nich jezidzić”, „ieśćić na row-
erze, chodzić do kościoła”, „ksioszkę
o Królewnie Śnieżce”, „spedzaci czas
z babciom”, „zwierzęta, kfiaty i drzewa”,
„jeźdźiś na deskorolce”, „zwiężenta
i bardzo chciałbym welerniarzem”,
„rysować”, „telewizję”, „czytać”, „poma-
gać”, itd.., itp.
Nie lubię:
„niczeka nie lubię”, „sama siedzieć
w domu”, „koloru różowego i gólczasa
z programu Big Brother”, „sprzontać,
zmywać”, „się z kimś kócić i kotów”, „sie
skimś kucici i denerwować”, „mojej
siostry ponieważ wolę dziadka”, „wuja bo
jest zły”, „widoku ludzi którzy cierpią”,
„fabryk które zanieczyszczają środo-
wisko”, „chamstwa, nietolerancji, zawiści
i niesprawiedliwości”, „leśniczych kiedy
zabijaja malutkie zwierzęta”, ”wracać na
wieczuj do domu”, „bawić się z łobóza-
mi”, „reklam bo oszukują”, „dóżych traw
i kleszczy w lesie”, itd.., itp.
254
Od standardów wymagań do standardów osiagnięć uczniów klas III szkół podstawowych
Analizę wypowiedzi uczniów pod kątem ryzyka dysfunkcji oraz zagrożeń
z artykułowanych przez nich lęków i niepokojów, przedstawiamy w szerszej publikacji
poświęconej w całości temu badaniu.
Zadania, które sprawiły uczniom największe trudności:
W grupie zadań, w których uczniowie mieli wykazać się umiejętnością korzystania
z kalendarza najtrudniejsze okazało się zadanie 6.
Zadanie 6 - korzystanie z informacji i kalendarza
Kochany Dziadku,
przyjadę do Ciebie na wakacje.
Będę o godz. 8
00
14 lipca
i wyjadę 26. Dwa dni po moim
przyjeździe są imieniny babci.
Wspólnie przygotujemy niespodziankę.
Do zobaczenia.
Tomek
Zapisz datę przyjazdu Tomka do Starej Winnicy.
Tylko 25% uczniów zapisuje poprawnie datę: 14 lipca 2001. Zdecydowana więk-
szość, bo aż 67% uczniów pisze tę datę bez podania roku: 14 lipca lub 14.07.
Ponad 6% uczniów podaje zupełnie inną datę, a 1% nie udziela odpowiedzi.
Niełatwe okazały się zadania z zegarem. W zadaniach tych należało wykorzystać
informacje wynikające z godzinowego rozkładu dnia Tomka i na tarczy zegara zaznaczyć
lub odczytać czas, w którym Tomek wykonuje opisane w harmonogramie czynności.
Zadanie 34 - korzystanie z zegara
Zegar wskazuje jedną godzinę
przed karmieniem zwierząt.
Narysuj wskazówki
na tarczy zegara.
Poprawnie rysuje wskazówki zegara 46% badanych uczniów uznając, że
„jedna godzina przed karmieniem
zwierząt”
to 620, czyli jedna godzina przed rozpoczęciem karmienia zwierząt, o czym informuje rozkład
dnia. Około 3% uczniów rysując wskazówki, zamienia ich role - długą z krótką, co wyznacza godzinę 4
30
.
47% uczniów rysuje wskazówki, które wskazują każdą inną godzinę. Wynika to z braku umiejętności
posługiwania się zegarem ze wskazówkami, ale częściej chyba ze złej interpretacji wyrażenia
„jedną godzi-
nę przed...”
, jako
„pewną godzinę przed”
lub
„jakąś godzinę przed”
. Wówczas każde wskazanie zegara
byłoby poprawne. 4% uczniów nie rozwiązuje w ogóle tego zadania.
255
7
20
– 10
00
karmienie zwierząt
10
00
– 12
00
spacer po lesie
12
00
– 14
00
obiad
14
00
– 15
00
odpoczynek
15
00
– 17
00
zabawy z kolegami
 Janusz Mulawa, Dariusz Sroka
Zadanie 35 - Korzystanie z zegara
O godzinie
..................
Tomek
...................
57% uczniów odczytuje poprawnie czas z tarczy zegara (1330)
i kojarzy z harmonogramem, że w tym czasie Tomek je obiad.
16% uczniów odczytuje poprawnie czas z zegara,
ale nie łączy go z wydarzeniem z rozkładu dnia.
22% nie odczytuje poprawnie wskazania zegara.
5% uczniów nie rozwiązuje tego zadania.
Zadanie 33 - korzystanie z zegara
7
20
– 10
00
karmienie zwierząt
10
00
– 12
00
spacer po lesie
12
00
– 14
00
obiad
86% badanych uczniów odczytuje poprawnie
godzinę (11
00
) i kojarzy z rozkładem dnia,
że Tomek w tym czasie spaceruje po lesie.
11% uczniów nie łączy wskazania zegara z infor-
macją zawartą w harmonogramie pisząc „karmi
zwierzęta, je obiad, gra w piłkę, czyta”. 3% nie
udziela żadnej odpowiedzi.
14
00
– 15
00
odpoczynek
Co robi Tomek
w tym czasie?
15
00
– 17
00
zabawy z kolegami
Duża frakcja opuszczeń w zadaniach 33, 34, 35 oraz duża liczba niepoprawnych
odpowiedzi świadczą o tym, że posługiwanie się zegarem jest słabo opanowaną przez
uczniów umiejętnością i należałoby poświęcić więcej uwagi na jej kształtowanie przy
realizacji materiału programowego.
Zadanie 37 - liczebniki
Zapisz słownie: 95 (uważaj na ortografię)
Tylko około 49% uczniów pisze tę liczbę
poprawnie: dziewięćdziesiąt pięć.
Aż 45% uczniów pisze liczbę 95
z błędami ortograficznymi
(dziewiędziesiąt pięć, dziewięć dziesiąt
pięć, dziewięćdziesiątpięć,
dziewięćdziesiont pięć).
5% pisze zupełnie inne liczby, 1%
uczniów nie zapisuje liczby.
Zadanie 39 - liczebniki
Zapisz słownie: 619 (uważaj na ortografię)
Tylko około 46% uczniów pisze tę liczbę
poprawnie: sześćset dziewiętnaście.
Aż 49% uczniów pisze liczbę 619
z błędami ortograficznymi (sześset
dziewiętnaście, szejset dziewientnaście,
sześćset dziewietnaście, sześćset-
dziewiętnaście).
4% pisze zupełnie inne liczby, 1%
uczniów nie zapisuje liczby.
Zadanie 68 - rozumienie świata przyrody
Oto słowa, które przywołują Tomkowi na myśl gospodarstwo dziadków.
stajnia, traktor, zboże, kury, mleko, jajka, ser, mąka, kiełbasa
Podziel słowa na dwie grupy i wpisz je do tabeli.
To, co jest naturalne: .............. To, co jest stworzone przez człowieka: .....................
256
 Od standardów wymagań do standardów osiagnięć uczniów klas III szkół podstawowych
Zadanie 68 – cd.
Tylko 48% uczniów poprawnie interpretuje „to, co jest naturalne” jako stworzone
przez naturę, bez ingerencji, wpływu lub działania człowieka. Do tych produktów
należało zaliczyć: zboże, kury, mleko, jajka.
Ponad 50% uczniów popełnia w podziale na produkty naturalne i te stworzone
przez człowieka od 1 do kilku błędów. Najczęściej zaliczają zboże, kury i mleko do
produktów stworzonych przez człowieka. Wynika to prawdopodobnie z rozu-
mowania, że zboże jest, ponieważ sieje je rolnik, kury biorą się z jajek, które
człowiek musi zanieść do wylęgarni, a mleko otrzymujemy przez dojenie krów.
Tylko 2% uczniów nie wypełnia tabeli.
Zadanie 72, 73 – adresowanie i pisanie kartki pocztowej
Pod koniec swego pobytu u dziadków napisałem kartkę pocztową do rodziców.
Kochani Rodzice.
Jestem w Starej Winnicy u dziadków.
Biegam po sadzie i wdrapuję się na drzewa.
Karmię też króliki i wyprowadzam
zwierzęta na pastwisko.
Bardzo mi się tu podoba.
Tomek
Kiedy wróciłem do domu, napisałem dokładnie o tym samym do swego kolegi,
Artura Nowaka, który mieszka w Warszawie przy ul. Pięknej 15. Wypełniając kartkę
pocztową, musiałem pamiętać, by zmienić niektóre wyrazy, bo wszystko już minęło,
już się wydarzyło.
Zadanie 72. Zaadresuj kartkę do Artura. (Uwaga: kod pocztowy do Artura: 01-222).
Tylko 62% uczniów potrafi poprawnie zaadresować list lub kartkę pocztową, około
8% nie wpisuje nazwy miasta, a ponad 25% niepoprawnie adresuje kartkę przez to,
że zapomina wpisać adresata, albo tylko pisze imię, albo nie pisze ulicy, albo opisu-
je adres posługując się treścią zadania („Do kolegi Artura przy ulicy Pięknej 15 miesz-
ka w Warszawie”), albo w różnych wariantach przestawiając kolejność: Warszawa,
ulica, nazwisko.
Około 5% uczniów nie wypełnia części kartki przeznaczonej na adres.
257
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

slaveofficial.keep.pl