- W Boga - wierze. Natomiast nie bardzo wierzę w to, co ludzie mówią o Bogu.

Jan Henryk Pestalozzi

Zakłady wychowawcze dla sierot

·              Neuhof

                  - Powstała w Szwajcarii w miejscowości Argowia na początku lat 70 (1775). Zgromadził tam biedne dzieci z sąsiedztwa i przyuczył je do przędzenia i tkactwa. Zakładając, że to co one wyprodukują , opłaci w dalszej perspektywie ich naukę. Dzieci latem pracowały w ogrodzie i w polu , zimą w domu. Niewiele czasu poświęcano na naukę pisania , czytania, rachunkowości i religii. Na pierwszymi miejscy stała nauka zawodowa, która miała pomoc w przygotowaniu do samodzielnego życia i ciężkiej pracy z której w przyszłości mieli się utrzymać.  Eksperyment Pestalozziego  wkrotce napotkał przeszkody i zbankrutował w 1780.

·              Stans

                - Zakład powstał w 1798. W Stans nie było podziału na grupy wiekowe, ponieważ zakład był prowadzony przez Pestalozziego. Praca odbywała się z całym zespołem dzieci. Wytworzył się system nauczania pośredniego przy pomocy starszych lub bardziej zaawansowanych uczniów. Nauka odbywała się od 6 do 8 rano i od 4 do 8 wieczorem resztę dnia poświęcano na prace.

·              Burgdorf

                    - W 1800 Pestalozzi otworzył główny zakład wychowawczy dla dzieci średnich warstw wraz z seminarium nauczycielski.Plan nauki obejmował matematykę, rysunki, język francuski, niemiecki, historię naturalną i geografię. Przyjmowano tam dzieci od 5 do 13 roku życia. Nie używano książek ani zeszytów i niczego nie uczono na pamięć. Każda lekcja trwała najwyżej godzinę i od poprzedniej poprzedzona była rekreacją. Nauce towarzyszyła praca ręczna, uprawianie ogródka, gimnastyka. Kary były rzadkością, panowała bardzo łagodna dyscyplina- dzieci śmiały się, hałasowały.

·              Yverdon

              (1805) Przez 20 lat Pestalozzi prowadził go przy pomocy grona oddanych sobie nauczycieli

- przysyłano tam wychowanków z całej Europy, a nawet z Ameryki.

              -z upływem lat mnożyły się wyrazy niezadowolenia z zakładu. Pestalozzi nie umiał utrzymać w nim porządku. Różnorodność języka, pochodzenia i narodowości uczniów utrudniała postępy nauki. W nauczaniu doszło do szkodliwej jednostronności, do wyłącznego opanowania całej pracy szkolnej przez matematykę.