[ Pobierz całość w formacie PDF ]
WOBEC ZŁA
Maria Janion
WOBEC ZŁA
Maria Janion
Verba
Chotomów 1989
©Copyright by Maria Janion, Warszawa 1989
Okładkę i strony tytułowe projektował Marek Zalejski
Opiekę redakcyjną sprawowała Natalia Karpowska
Skład i łamanie wykonała "Anima" Sp. z o.o., Gdańsk
ISBN 83-85061-01-0
VERBA Sp. z o.o.
05-123 Chotomów ul.Partyzantów 2F
Nakład 20 000 egz. A-88.Rzut I
W polskim patriotyzmie istnieje ciemna strefa, granicząca z sacrum, obłędem i śmiercią samobójczą.
W momencie zagrożenia bytu ojczyzny przez przemoc i zło objawiają się „szaleni" polscy patrioci. Ich
archetypicznym wręcz wyobrażeniem jest Rejtan. Obok „patrioty-wariata" w tę samą strefę wkracza
wampir zemsty patriotycznej.
I Gombrowicz, i Miłosz zarzucali kulturze polskiej, że chyłkiem wymija problem zła, że nie chce się
do niego wprost ustosunkować, a jeśli to czyni, to bardzo jednostronnie, że nie dostrzega jego wymiarów
metafizycznych. Sądy podobne muszą jednak ulec rewizji. Zwłaszcza w literackiej figurze wampira Polacy,
można powiedzieć, gwałtownie rozwiązywali swój problem zła, choć nie na długo, gdyż etyka
chrześcijańska nakazywała zaniechanie tej poczwarnej formy walki przemocy z przemocą.
Ale w kulturze polskiej jest jeszcze wiele innych objawów zmagań ze złem, również ze złem
metafizycznym. Mickiewicz i towiańczycy chcieli zrobić rewolucję chrześcijańską przeciw szatanowi i
przegrali ją. Dlaczego? W „Nie-Boskiej Komedii", tej wielkiej tragedii chrześcijańskiej, zło pojawia się
jako siła obca, osobna i niedostępna, jako tajemnicza potęga apokaliptyczna. Ale trzeba przyznać, że
Krasińskiemu nieobca też była odmienna koncepcja zła — dialektyczna, w obrębie której dokonuje się
absorpcja „zła w dobro". Różnicom tych filozofii warto ciągle po-
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

slaveofficial.keep.pl