- W Boga - wierze. Natomiast nie bardzo wierzę w to, co ludzie mówią o Bogu.

3)     Doktryna J. J. Rousseau – odrzucił klasyczną cnotę. Widział w niej środek niehamujący człowieka. Klasyczna cnota zabiera człowiekowi wolność, oryginalność → trzeba postawić na indywidualność, autentyczność.

Jean – Jacques Rousseau - „Rozprawa o naukach i sztukach”, „Emil, czyli o wychowaniu”

Prekursor idei wolności, równości i braterstwa przejętych potem przez W. Rewolucję Francuską.

1.Paradoks cywilizacji oraz hipoteza „stanu natury” (rozwój cywilizacji, rozwój nauki i sztuki rozwija, ale i deprawuje, demoralizuje człowieka; zaczyna się oceniać ludzi przez pryzmat ich majątku)

2.„Emil, czyli o wychowaniu” (wychowanie – poszukiwanie tego, co naturalne w człowieku, rozwijanie naturalnych predyspozycji i uzdolnień)

3.Umowa społeczna (ludzie uspołeczniając się stali się nieszczęśliwi i źli, ale nie ma szczęścia ludzkiego poza cywilizacją; sposób organizacji społeczeństwa – oparte na umowie społecznej stałoby się stowarzyszeniem ludzi równych i wolnych – każdy podejmuje takie samo zobowiązanie i obowiązuje wszystkich, znosi panowanie jednych nad drugimi)

Rousseau (1712 – 1778)  pochodził z Genewy, sławę zdobył we Francji. Jego krytyczne wobec współczesności prace literackie i filozoficzne miały istotny wpływ na opinię publiczną przedrewolucyjnej Francji.

Hipoteza CZŁOWIEKA NATURY była dla Rousseau nie tylko podstawą pesymistycznej oceny swoich czasów, ale także sugerowała pesymistyczną koncepcję dziejów jako procesu odchodzenia od natury (denaturyzacji) – to co naturalne, zostaje stłumione przez to, co sztuczne (kulturę), uczucie zostaje zdławione przez intelekt.

SUMIENIE – zdolność moralnej oceny własnych czynów. Wg Rousseau sumienie jest głosem natury, który pozwala nam czuć i współczuć; nakazując wszelkie powinności wobec innych, każe nam je traktować jako powinności wobec samych siebie. Z tego względu Rousseau uznaje sumienie (a nie rozum) za tę zasadę, na której opiera się poczucie obowiązku, a w konsekwencji także wszelka więź społeczna.

W przekonaniu R. Dotychczasowe doktryny umowy społecznej uzasadniały jedynie despotyzm, sankcjonując władzę zwierzchnią stojącą ponad ogółem jej poddanych i niezależną od nich. Rousseau przeciwstawiał im swoją koncepcję UMOWY SPOŁECZNEJ, mającej ukonstytuować takie CIAŁO POLITYCZNE, w którym „JA” indywidualne zbiega się i pokrywa z „MY” – „JA” ogólnym. Broniąc zasady suwerenności ludu i republiki jako moralno-politycznego ideału organizacji społeczeństwa, Rousseau stał się jednym z współtwórców idei politycznych rewolucji francuskiej.